ความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจและสุขภาพเด็กในประเทศไทย: การวิเคราะห์ตามดัชนีความเจริญรุ่งเรืองของเด็ก

บทคัดย่อ:

ประเทศไทยกำลังเผชิญกับความเหลื่อมล้ำด้านความมั่งคั่งและปัญหาสุขภาพเด็กในหลายมิติ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายสถานการณ์สุขภาพเด็กไทยและวิเคราะห์ความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจและสังคม โดยใช้ ดัชนีความเจริญรุ่งเรืองของเด็ก (Child Flourishing Index) ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ใช้วัดความเป็นอยู่ที่ดีของเด็กตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ที่เกี่ยวข้อง

การศึกษานี้ใช้ข้อมูลจาก Thailand Multiple Indicator Cluster Survey 2019 (MICS 2019) เพื่อตรวจสอบ 5 ตัวชี้วัดที่ประเทศไทยยังไม่ได้บรรลุผลลัพธ์ที่ดี จากนั้นจึงวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างสถานะทางเศรษฐกิจและสังคมกับ 5 ตัวชี้วัดดังกล่าวโดยใช้การวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติก (logistic regression), การเปรียบเทียบค่า pseudo R-squared, และการวิเคราะห์ population attributable fraction

ผลการศึกษา: ปัจจัยทางเศรษฐกิจและสังคม เช่น ความมั่งคั่งของครัวเรือน, ระดับการพัฒนาเมือง, ระดับการศึกษา, และ ภาษาหลักที่ใช้ในครัวเรือน มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญกับสุขภาพเด็กไทย โดยพบว่า

• เด็กอายุต่ำกว่า 5 ปีมากกว่า 10% มีภาวะแคระแกร็นและน้ำหนักแรกเกิดต่ำ
• 14% ของวัยรุ่นหญิงเคยตั้งครรภ์และเป็นมารดาแล้ว
• ปัจจัยเสี่ยงที่สัมพันธ์กับภาวะขาดสารอาหารและน้ำหนักแรกเกิดต่ำ ได้แก่
  • การอาศัยในครัวเรือนที่ยากจน
  • การอยู่อาศัยในพื้นที่ชนบท
  • การมีหัวหน้าครัวเรือนที่ไม่ใช้ภาษาไทยเป็นภาษาหลัก
  • การมีหัวหน้าครัวเรือนที่ไม่ได้ถือศาสนาพุทธ
  • การมีหัวหน้าครัวเรือนที่มีระดับการศึกษาต่ำ
• อย่างไรก็ตาม การมีหัวหน้าครัวเรือนที่ไม่ใช้ภาษาไทยเป็นภาษาหลักกลับเป็นปัจจัยปกป้อง (protective factor) ต่อการตั้งครรภ์และการแต่งงานก่อนวัยอันควรของวัยรุ่นหญิง
• ครัวเรือนที่มีสถานะทางเศรษฐกิจและการศึกษาดีกว่าให้ประโยชน์ที่สำคัญต่อสุขภาพของเด็กและสตรี

ข้อเสนอแนะ: ผลการศึกษานี้เน้นย้ำถึงความจำเป็นในการกำหนดนโยบายสาธารณะและมาตรการจากหลายภาคส่วน (multisectoral actions) เพื่อจัดการกับปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพเด็กและข้ามผ่านผลกระทบระหว่างรุ่น นอกจากนี้ ควรออกแบบโครงการคุ้มครองทางสังคมที่สามารถเข้าถึงได้สำหรับกลุ่มเปราะบางและด้อยโอกาสที่สุด

คำสำคัญ: สุขภาพเด็ก, สุขภาพสตรี, ความเหลื่อมล้ำ, ประเทศไทย, MICS, SDGs, ดัชนีความเจริญรุ่งเรืองของเด็ก

ผู้เขียน: อรรถัย วลีวงศ์ (Orratai Waleewong) ขนึงนิจ เยื่อยาย (Khanuengnij Yueayai)

วิธีการศึกษา: การทบทวนเอกสาร (Documents review)

วารสาร: International Journal of Environmental Research and Public Health

ปี: 2022

For more information please click: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9603103/